İçmeler Yat Limanı ve Bir Kıyı Talanının Anatomisi
Yazı Dizisi: 2. Bölüm
Bodrum’un Denizi Kimindir?
İçmeler Yat Limanı, Bodrum’un denizle kucaklaşan ruhunu korumak ve geliştirmek amacıyla doğmuş bir projeydi.
Başlangıçta hedef, artan tekne sayısına çözüm bulmak ve Bodrum’un gerçek denizcilerine nefes aldırmaktı.
Ancak zamanla, kamusal bir hayalden, özel çıkarların şekillendirdiği bir rant hikâyesine dönüştü.
1. Mazlum Ağan’ın Denizci Hayali (Başlangıç)
Mazlum Ağan…
Denizci bir aileden gelen, Bodrum’un yelken kokan geçmişini içinde taşıyan bir belediye başkanıydı.
Turizmin hızla büyüdüğü yıllarda, Bodrum’un sadece karaya ve betona yatırım yaparak ilerleyemeyeceğini görmüştü.
Bodrum’un kimliğinin denizle yaşadığını bilen Ağan, denizcilik sektörüne yatırım yaparak bu ruhu sürdürmeyi amaçladı.
İkinci başkanlık döneminde, Bodrum’un büyüyen tekne ihtiyacına çözüm bulmak için harekete geçti. İçmeler Tersane Bölgesi önünde yer alacak Yat Limanı Projesi hazırlattı.
Bu proje yalnızca teknik bir ihtiyaç değil, aynı zamanda Bodrum’un denizcilik geleneğini yaşatacak bir vizyondu.
Mazlum Ağan, projeyi yalnızca hayal etmekle kalmadı; bütün bürokratik engellere rağmen onaylatmayı da başardı. Bakanlık onayı, o günün şartlarında büyük bir mücadeleyle alınmıştı.
Özellikle vurgulamak gerekir ki, Mazlum Ağan’ın İçmeler Yat Limanı Projesi tam 1000 tekne kapasiteli olarak planlanmıştı.
Daha sonraki dönemlerde geliştirilen iki alternatif proje, bu kapasitenin ancak %60’ına ulaşabildi. Yani Mazlum Ağan’ın vizyonu, sonradan gelenlerden çok daha büyüktü.
Ne yazık ki, projeye yapılan bireysel bir itiraz sonucu dava açıldı.
Dönemin belediye yönetimi ise bu davayı gerektiği gibi takip etmedi, hatta duruşmalara avukat dahi göndermedi. Bunun sonucunda proje süreç içinde sahipsiz kaldı.
Mazlum Ağan’ın amacı şuydu:
Bodrum’un gerçek sahiplerine yani denizcilerine soluk alanı açmak,
Denizciliği güçlendirmek,
Bodrum’un deniz ruhunu geleceğe taşımak.
Fakat tersanecilerin ve sektör içerisindeki güçlü bazı aktörlerin itirazları, ve destek beklenen ANAP iktidarının projeye sahip çıkmaması nedeniyle İçmeler Yat Limanı uzun bir bekleyişe mahkûm oldu.
2. Mehmet Kocadon Dönemi: Onaylı İmar Planı İptal Ettirildi
Mazlum Ağan’ın büyük emeklerle onaylattığı proje, Mehmet Kocadon’un belediye başkanlığı döneminde adeta unutuldu.
Kocadon, görev süresince projeye dokunmadı; ne savundu, ne geliştirdi.
İçmeler Yat Limanı, sessizliğe gömüldü. Bodrum’un denizi, Bodrumlunun elinden kaymaya başladı.
3. Erol Erdoğan’ın Girişimi ve Ankara Yolları
2020 yılında Bodrum Denizciler Derneği Başkanı Erol Erdoğan, projeyi yeniden gündeme taşıdı.
AKP İlçe Başkanı Ömer Özmen’in girişimiyle proje dosyası doğrudan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kadar ulaştırıldı.
Başlangıçta olumlu bir ilgi uyandırsa da, proje sahibi CHP’li Bodrum Belediyesi olunca, merkezi hükümet projeye sıcak bakmadı.
Yerelde CHP’li belediyenin önerdiği tüm değişiklik ve uyum adımlarına rağmen,
siyasi nedenlerle projeye destek verilmedi.
Böylece, Ankara’dan gelmesi beklenen destek, Bodrum’da yerel iradenin birleşememesi ve siyasi çekişmeler yüzünden gerçek bir ivme kazanamadı.
4. Ahmet Aras Dönemi: Umut ve Engeller
Ahmet Aras, göreve geldiğinde projeye ciddi bir ilgi gösterdi. Öncelikle, tersane sahiplerinin “mülklerimizin önüne neden liman yapılıyor” diyerek gösterdiği itirazları dikkate aldı.
Bu itirazlar nedeniyle proje alanı, tersanelerin önünden daha batıya, Şeytan Kayalıkları yönüne kaydırıldı.
Aras, Bodrum Belediyesi, Bodrum Denizciler Derneği, İMEAK DTO Bodrum Şubesi ve Bodrum Esnaf Odası’nın bir araya geldiği bir konsorsiyum oluşturulmasını sağladı.
Bu konsorsiyumla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na başvuruldu.
Ancak uzun süre ön izin alınamadı.
Ahmet Aras, proje sürecinde şöyle bir açıklamada bulundu:
“Proje tersanelerin önündeydi. Bizim mülklerimizin önüne neden böyle bir şey yapılıyor diye karşı çıkan tersane sahipleriydi. Biz de bu yüzden yelken kulüple tersaneler arasını planlamıştık. Kara tarafında da Hazine parseli vardı. Belediye, DTO, Denizciler Derneği ve Esnaf Odasının içinde olduğu bir konsorsiyum kurarak bakanlığa başvuru yaptık. Uzun süre ön izin alamadık. Sonradan konunun CHP’li belediyenin ortaklığı olduğu ifade edilince, ki bunu tüm ortaklar biliyordu; ben belediye olmasa da olur, yeter ki bu liman yapılsın ve merkez liman yükten kurtulsun diye çekildim.”
Buna rağmen, AKP İlçe Başkanı Osman Gökmen’in, Bodrum’un geleceğini değil,
CHP’li bir belediyeye muhalefet etmeyi önceleyen siyasi tavrı nedeniyle, bu kamu projesi engellendi.
Ahmet Aras, projeyi yaşatmak için bakanlıktan gelen her öneriye açık davranmış;
konsorsiyum kurulması gibi adımları süratle atmıştır.
Ancak CHP’li bir belediyenin öncülüğünde olması, merkezi idare nezdinde projeye bakışı olumsuz etkilemiştir.
Sonuçta Ahmet Aras, siyasi bariyerler ve yerel dayanışmadaki eksiklik nedeniyle projenin istenen şekilde ilerlemesini sağlayamamıştır.
Yine de Aras’ın gösterdiği çaba, Bodrum’un denizcilik vizyonu adına kıymetli bir girişim olarak kayıtlara geçmiştir.
5. Şirket Kuruluyor: Liman A.Ş.
19 Ağustos 2021’de, Bodrum Liman İşletmeciliği A.Ş. kuruldu:
Bodrum Belediyesi
Bodrum Denizciler Derneği
Bodrum Ticaret Odası
Planlanan proje:
7 adet yüzer iskele,
385 tekne kapasitesi,
Yaklaşık 15 milyon Euro yatırım maliyeti,
4 yıl gibi kısa bir sürede geri dönüş hedefi taşıyordu.
6. Proje Neden Kadük Kaldı?
2022 yılında proje dosyası Bakanlığa sunuldu.
Ancak siyasetteki değişkenlikler, çıkar çatışmaları ve ilgi eksikliği projeyi sahipsiz bıraktı.
BODTO, İMEAK DTO Bodrum Şubesi ve Esnaf Odası, projeden desteğini çekti.
Ortaklıklar dağıldı.
İMEAK DTO Bodrum Şubesi Başkanı Orhan Dinç, şöyle bir açıklama yaptı:
“Hükümet projeyi reddetti. Geçmiş olsun.”
Asıl trajedi ise burada başladı:
Projenin açtığı boşluğu gören bir grup iş insanı, kendi kooperatiflerini kurarak kamu projesi üzerine “çökme” hazırlıklarına girişti.
SONUÇ: BODRUM’UN DENİZCİLİK VİZYONU SABOTE EDİLDİ
Mazlum Ağan’ın büyük mücadelelerle onaylattığı İçmeler Yat Limanı Projesi;
sonraki yıllarda ilgisizlik, siyasi engellemeler ve yerel dayanışmanın eksikliği nedeniyle hayata geçirilemedi.
İçmeler Yat Limanı, Bodrum’un denizcilik kimliğini geleceğe taşıyacakken:
Siyasi sınırların çizdiği engeller,
Bazı aktörlerin özel çıkar hesapları,
Dayanışma eksikliği
nedeniyle kamu yararı temelinden saptı.
Bunun yerine, bir avuç çıkar grubunun yeni rant planlarına zemin hazırlandı.
Oysa Bodrum’un gerçek sahipleri, yani Bodrum’un denizcileri, böyle bir limanı fazlasıyla hak ediyordu.
Devam edecek…
(3. Bölüm: Kooperatif Oyunu: Kamu Projesine Çökme Operasyonu)
